عمل مشهور جبران سند می کند آیا صدا و سیما تعمیر اشخاص می کند
در تاریخ اسلام در بین شیعیان مختار بن ابی عبید ثقفی یک شخصیت متروک بوده و نه شیعیان زمان مختار و نه بعد از آن شیعیان به او با چشم تردید نگاه کردند ولی امروز صرا و سیما با فیلمی که پخش می کند به نام مختار آن را به شیعیان نزدیک ائمه مقدم داشته است مانند سلیمان بن صرد خزائی و یا مسلم بن اوسجه ویا حبیب بن مظاهر آیا این ظلمی به اصحاب ائمه نیست
کارهای مختار را به عنوان مثال می شود چنین شمرد
1-عدم یاری امام علی ع در جنگهای سه گانه
2-عدم یار ی امام حسن ع در جنگ با معاویه
3-پیشنهاد تسلیم کردن امام حسن ع به معاویه
4-عدم دعوت امام حسین و تنها گزاشتن آن در زمام قیام عاشورا
5-مخالفت با توابین برای خون خواهی امام حسین بعد از عاشورا
6-معدفی محمد خنفیه به عنوان امام حق
لطفا به این مقاله توجه بفرمائید
مختار بن ابی عبید بن مسعود بن عمر و بن عمیر بن عوف بن عقدة بن غیرة ابن عوف بن ثقیف الثقفی. ابواسحاق. پدرش از بزرگان صحابه بود در سال هجرت به دنیا آمد از او روایتی نقل نشده و صحابه هم به حساب نمی آید[1]
اولین بار در تاریخ در صلح امام حسن (ع) به اسم مختار بر می خوریم که به عموی خودش پیشنهاد دستگیری و تسلیم امام حسن (ع) به معاویه را داد. ولی از طرف عمویش مورد اهانت قرار گرفت.[2]
در زمان امام حسین (ع) یکی از بزرگان شیعه در کوفه به حساب آمد و به خاطر همین مسلم در خان? او فرود آمد و مردم برای بیعت به خان? او آمدند.[3] ولی بعد از ورود عبیدالله بن زیاد به کوفه تا شهادت مسلم بن عقیل از مختار خبری نقل نشده و بعد از آن معلوم شد که از کوفه بیرون رفته بود و در حمایت عمرو بن حریث که از فرماندهان امنیتی ابن زیاد بود بر ابن زیاد وارد شد و به زندان افتاد.[4]
ولی به یک نقل دیگر که هم طبری و هم الکامل آن را نقل کرده آن است که مختار در زمان شورش مسلم با آن همراهی می کرد و دو پرچم وجود داشت یکی پرچم سبز بود آن در دست مختار بود و دیگری پرچم سرخ که عبدالله بن حارث آن را حمل می کرد و عبیدالله برای آوردن مختار و عبدالله جایزه تعیین کرد و بعد از اینکه آنها را آوردند به زندان انداخت.[5]
طبق این نقل مختار یکی از کسانی است که مسلم را تنها گذاشت و خارج از کوفه رفت و وقتی مسلم شهید شد دوباره به کوفه برگشت. و برای اینکه با عمر بن حریث فرمانده عبیدالله دوستی داشت او در پیش عبیدالله شهادت داد که مختار خودش تسلیم شده است و شفاعتش را قبول کرد و عبیدالله هم از کشتن او منصرف شد و به زندان انداخت و بعد از مدتی با شفاعت شهر خواهرش عبدالله بن عمر از طرف یزید آزاد شد و از کوفه تبعید شد[6] البته باید ذکر شود که هنگام شهادت امام حسین (ع) مختار در زندان بود. و اگر این قول آخر درست باشد مختار به جای اینکه به سوی امام حسین (ع) حرکت کند خودش را به عبیدالله تسلیم کرد. در تاریخ یعقوبی نوشته است مختار می خواست امام حسین را یاری کند ولی عبیدالله او را دستگیر کرد. در حالی که امام حسین (ع) در راه مکه به سوی کوفه بود نه در داخل کوفه[7].
مختار به کوفه رفت و در آنجا به عبدالله بن زبیر دست همکاری داد و این همکاری را مشروط کرد به سهیم بودن در قدرت ابن زبیر ولی بعد از اینکه علیه لشکر شام مبارزه کرد و فداکاری های شایانی از خودش نشان داد[8] ابن زبیر او را تحویل نگرفت و حکومت کوفه را به عبدالله بن یزید انصاری داد مختار که دید در کنار ابن زبیر سهمی از قدرت ندارد به سوی کوفه حرکت کرد و هشت روز قبل از عبدالله بن یزید خودش را به کوفه رساند ولی مسعودی گفته است مختار با توافق ابن زبیر به کوفه آمد تا شیعیان را علیه بنی امیه بسیج کند[9] اگر هم درست باشد نظر مختار بعداً عوض شده و مردم را به خودش (نیابت از محمد حنفیه) خواند و البته قبل از محمد حنفیه به امام سجاد نامه نوشت ولی او دعوت مختار را قبول نکرد و حتی به نامه اش جواب نداد اموالی که فرستاده بود رد کرد و در مسجد پیامبر آشکارا مختار را ناسزا گفت و آشکار کرد که تمایل به خاندان اهل بیت را وسیل? جلب مردم کرده است.[10] ولی محمد حنفیه به خاطر اینکه از شرّ ابن زبیر در امان نبود مختار را از خودش دور نکرد و البته تایید آشکار هم نکرد این برای مختار کافی بود و حتی در زمانی که مختار صاحب قدرت و شوکت شده بود محمد حنفیه به کوفه نرفت و علّت این به احتمال زیاد، عدم اعتماد ابن حنفیه به مختار بود.
مختار که وارد کوفه شد سلیمان بن صرد در آستان? قیام علیه قاتلان امام حسین (ع) بود،او با این قیام مخالفت کرد و از این طریق خواست یاران سلیمان بن صرد را از دورش پراکنده کرده به دور خودش جمع کند و به بهانه هایی مانند عدم صلاحیت سلیمان برای فرماندهی، پیری او، نیابت خودش از طرف محمد حنفیّه(یعنی مشروعیت خودش در مقابل توابین که غیر مشروع جلوه می کرد) مخالفت خودش را ابراز می کرد و برای اینکه سلیمان در بین شیعیان از اعتبار بالایی برخوردار بود برای مختار ناراحت کننده ترین خلق خدا بود.[11]
توابین از کوفه خارج شدند و در بیست و دوم جمادی الاول سال 65 هجری در عین الورده با عبیدالله درگیر شدند که اکثر آنها به شهادت رسیدند و بقی? آنها به کوفه برگشتند و به مختار پیوستند. شهادت سلیمان و دیگر بزرگان شیعه، داغ کسانی که نزدیکانشان را در عین الوردة از دست داده بودند و با عزم بیشتر به سپاه مختار پیوستند، و شعار یا لثارات حسین (ع) که همان شعار توابین بود از طرف دیگر، هم? زمینه ها را برای مختار هموار کرد مختار برای قیام آخرین آمادگی خود را به انجام رساند و برای جلب بزرگان اقوام مختلف مثل مالک اشتر به جعل نامه و گرفتن شاهدهای دروغی دست زد او وقتی که بی توجهی ابراهیم اشتر را نسبت به خودش احساس کرد یک نامه ای از طرف محمد حنفیه جعل کرد و بوسیل? او ابراهیم را مطیع خودش کرد شعبی نقل می کند که ما ابراهیم را دعوت کردیم ابراهیم دعوت ما را به یک شرط قبول کرد آن هم اینکه کار را به جای مختار به او واگذار کنیم ما این پیشنهاد را به مختار رساندیم و سه روز بعد مختار با یک نامه ای که مهرش هنوز تازه بود پیش ابراهیم رفت و ابراهیم تکلیف او را پذیرفت و برای قیام آماده شد.[12] مختار همواره دنبال جمع کردن نیرو بود برای یاری بار دیگر از عبیدالله بن حر جعفی دعوت کرد او یکی از دلیران کوفه بود و امام حسین وقتی نزدیک کوفه بود خیم? او را دید و از او دعوت کرد ولی او از همراهی امام حسین (ع) پرهیز کرد در زمان مختار او در کوفه نبود و مختار به او چنین نوشت «تو برای کشته شدن حسین (ع) خشمگین شده ای و ما هم برای همین حادثه خشمگین هستیم و در مقام خون خواهی او بر آمده ایم در این کار ما را یاری کن ولی عبیدالله بن حر به نامه مختار پاسخی نداد و مختار در مقابل این، خان? او را خراب کرد و دختر او را زندانی کرد.[13]
او به موالی و ایرانیان بسیار توجه کرد آنها را احترام کرد و در کنار خودش جای داد به طوری که با عکس العمل شدید اشراف و بعضی قبیله ها روبرو شد او برای حمراء که موالی هم گفته می شد مستمری تعیین کرد و مال و دارائی قاتلین امام حسین را در کوفه به آنها اختصاص داد و تعداد آنها که بالغ به بیست هزار بود با شوق فراوان به مختار پیوستند.[14]
مختار با شعار ای خون خواهان حسین (ع) قیامش را آغاز کرد و عبدالله بن مطیع والی زبیری[15] گریخت و مختار حاکم کوفه شد. او ابو عمره کیسان را به سرپرستی شرطه گماشت و به او دستور داد هزار کارگر با بیل و کلنگ فراهم آورد و خانه های کسانی که به جنگ امام حسین رفته اند با خاک یکسان کند. ابو عمره بر خانه های ایشان وارد بود شروع به گشتن در کوفه کرد، خانه های آنان را در یک لحظه ویران می کرد و هر کسی را بیرون می آمد می کشت و اموال آنها را به یکی از ایرانیان که در خدمت مختار بود می بخشید.[16]
موفقیتهائی که مختار به دست آورد، کشتن قاتلین امام خصوصاً فرماندهان آنها مثل عمربن سعد، عبیدالله بن زیاد،شرحبیل بن ذی الکلاغ بود که آن سرها را به محمد بن حنفیه و او هم به امام زین العابدین فرستاد[17]
مختار کارش بالا گرفت و حکومت زبیری را به خطر انداخت و به تحریک اشراف کوفه مصعب بن زبیر به سوی مختار لشکرکشی کرد و مختار که در قصر با شش هزار نفر متحصن بود از شدت محاصره پریشان شد بیرون آمد و جنگ کرد و کشته شد. شش هزار موالی که همراه او بودند بعد از کشته شدن او قتل عام شدند.[18]
نکاتی که در قیام مختار به چشم می خورد
1- مختار در مورد جنگ کارآزموده و با تجربه بود.
2- به شدت قدرت طلب بود و برای جذب افراد از هر راهی وارد می شد.
3- به قیام خودش مشروعیت بخشید و محمد بن حنفیه را برای رهبری انتخاب کرد.
4- آثار اعتقادی از خودش بر جای گذاشت مثل مهدی بودن ابن حنفیّه
5- شعار او انتقام از قاتلین امام حسین (ع) بود.
6-در قیام خودش ایرانیان ساکن کوفه را هم دخیل کرد و قیام او ایرانی عربی بود نه صرف عرب
7- در هدفش موفقیتهای زیادی به دست آورد و قاتلین اصلی امام را کشت.